Mijn eerste kennismaking met landschapspark Drongengoed was goed, maar zeker niet de beste. We schrijven volle coronatijd, iederéén sloeg aan het wandelen, al zeker op zondag. Het natuurgebied in het Meetjesland boette daardoor wat aan charme in. Van de beloofde damherten of reeën was geen spoor te bekennen. Twee jaar later keerde ik terug en, hoewel ik opnieuw drukte verwachtte, hadden mijn man en ik het Krakkepad voor ons alleen én spotten we een stuk of acht hertachtigen. Véél beter dus! Toen ik vorige week voor de derde keer terugging, waren de verwachtingen dan ook hoog gespannen. In deze post neem ik je mee op de Drongengoedbos wandelroute, een knooppuntenroute van 13,6 km die je alle hoeken laat zien van het grooste aaneengesloten natuurgebied van de provincie Oost-Vlaanderen.
Van woeste gronden tot landschapspark
Landschapspark Drongengoed, ook wel Drongengoedbos, is met zijn 750 ha het grootste geschakelde bosgebied van Oost-Vlaanderen. Het bestaat uit meerdere bos- en natuurgebieden die met elkaar verbonden zijn over de gemeenten Aalter en Maldegem. Het domein dankt zijn naam aan de paters Norbertijnen van Drongen nabij Gent, die er een abdijhoeve als uitvalsbasis hadden. De geschiedenis ervan gaat terug tot 1242 met de aankoop van 97 hectare heidegronden van het zogenaamde ‘Maldegemveld’.
Maldegemveld is één van de schakels tussen de bos- en natuurgebieden die samen het Drongengoed vormen. Eeuwenlang was het een onherbergzaam gebied dat bestond uit woeste, onvruchtbare gronden die niet geschikt waren voor de landbouw. De eerste, vroege ontginningen van het gebied waren dan ook weinig succesvol. Tijdens een tweede ontginningsfase in de 18de eeuw onderging het landschap ingrijpende veranderingen en ontwikkelde het Drongengoed zich tot een centrum van bosbouw.
Tegenwoordig probeert Natuurpunt het domein terug in zijn oorspronkelijke staat te herstellen. Het Maldegemveld behoort tot het Natura 2000-netwerk van internationaal belangrijke natuurgebieden. Het is een prachtige lappendeken van poelen, vennen, grasland, heide, struweel en bos. Die diversiteit creëert ideale habitats voor heel wat planten- en diersoorten.
De route door het Maldegemveld leidt je langs enkele onvervalste brokjes natuur. Er zijn onverharde wegels naast grote open grasvlaktes, iets nauwere paadjes dwars door ‘woeste’ heidegronden, boslaantjes en -dreven in dambordpatroon en … vlonderpaden! Die laatste lijken in de zomer misschien overbodig, maar de ondergrond van dit natuurgebied is lichtjes moerassig en dat zal je tijdens nattere periodes zeker geweten hebben (of willen weten hebben).
Vrij grazende Schotse Galloway runderen dragen bij tot de diversiteit van het landschap doordat ze niet enkel opschietende grassen eten, maar ook bijvoorbeeld jonge boompjes en struiken die anders de heide zouden doen dichtgroeien. Het Drongengoed wordt verder ook begraasd door schapen en als je geluk hebt, loop je er een ree of damhert tegen het lijf. Intussen weet ik dat je eigenlijk niet eens zoveel geluk moet hebben; daar kom ik later nog op terug.
Het vliegveld van Ursel
De door Routen voorgestelde knooppuntenwandeling start in het Aalterse deel van het Drongengoed, namelijk in deelgemeente Ursel. Etymologisch is de naam van het dorp een verwijzing naar de eerder vermelde heidegronden. Het is een verbastering van de Germaanse woorden uras (oeros) en lauha (bosje op hoge zandgrond).
Een deel van het Drongengoed op grondgebied Ursel wordt sinds 1939 ingenomen door een vliegveld. Oorspronkelijk ging het om één van drie hulpvliegvelden voor de Belgische militaire luchtvaart. Tijdens de oorlog werd het vliegveld echter overgenomen door de Duitsers en de Italianen, vervolgens in 1944 door de geallieerden bevrijd en toegewezen aan de Britse Royal Air Force. Van 1952 tot 1993 deed het terrein dienst als reservevliegveld van de NAVO. De dag van vandaag is Ursel Air Base de thuishaven van een paar vliegverenigingen en maken eigenaren van privévliegtuigen en ultralight vliegtuigen gebruik van de faciliteiten.
Een vliegveld midden in een natuurgebied? In het verleden tekende de stichting Natuurpunt en Partners Meetjesland beroep aan tegen de milieuvergunningen, maar zonder resultaat. Samen met het Agentschap voor Natuur en Bos beheren zij het ecologische waardevolle domein dat ze in zijn glorie — voornamelijk heide met al haar unieke bewoners — trachten te herstellen. Oude, in onbruik geraakte gebouwtjes doen nu dienst als vleermuisverblijven.
Goed, beter, best
Van de wandeling van 5,9 km heb ik destijds minder genoten, maar dat kwam hoofdzakelijk door de drukte die er toen heerste. De wandeling van 3,7 km langs het Krakkepad, eentje van Natuurpunt, was dan weer genieten van de eerste tot de laatste (onverharde) stap. Ook op de Drongengoedbos wandelroute van 13,6 km kwam mijn wandel- en natuurhart moeiteloos aan zijn trekken. Ik raad je dus maar gewoon aan om te kiezen op basis van de afstand die je wil afleggen; met het Drongengoed je zit sowieso altijd goed.
Hoewel de route officieel begint aan wandelknooppunt 76 niet zo ver van het vliegveld, startte ik aan KP 16, vlak aan brasserie Het Jagershof. Er valt, denk ik, wat te zeggen voor beide opties, maar als je het beste voor op het einde wil houden, dan zou ik kiezen voor KP 76. De route, die trouwens voor zo’n 70 % onverhard is, is mooi in haar geheel en daar doen ook de stukjes langs de oude vliegbasis geen afbreuk aan, integendeel zelfs. Maar voor mij persoonlijk blijft het Maldegemveld, het hart van het Drongengoed, het hoogtepunt. ‘Hoge’ venen, ‘Limburgse’ heide, woeste ‘West-Vlaamse’ wastines… Je vindt het er allemaal!
En die Cervidae dan? Weet je, eigenlijk moet je niet eens zo heel veel geluk hebben om reeën of damherten te spotten want vooral die laatste zijn goed vertegenwoordigd in het Drongengoed. De laatste jaren zijn hun aantallen zelfs zó sterk toegenomen dat ingrijpen (in de vorm van periodieke jachten) noodzakelijk was. Alle ‘wilde’ damherten in Vlaanderen stammen namelijk af van ontsnapte of uitgezette dieren. Hun aanwezigheid wordt uitzonderlijk gedoogd in het Maldegemveld — ze gedijen er goed en ze zijn een attractie — maar men wil vermijden dat hun populatie nog toeneemt of uitbreidt naar andere natuurgebieden. Ik vind het alleszins een geweldig zicht en mijn hart maakt elke keer een sprongetje bij zo’n ontmoeting. Op de Drongengoedbos wandeling zag ik een kudde van zo’n tiental damherten staan. Helaas kon ik niet lang van het tafereel genieten — een groep luidruchtige wandelaars en instructies roepende fietsers … — maar gelukkig kwam ik verder op de wandeling nog een paar enkelingen tegen. Ik denk dat ik deze wandelroute maar toevoeg aan mijn favorieten!
Praktisch
Ik kwam op mijn route geen obstakels tegen. Blijf echter steeds alert. Ik kan niet verantwoordelijk gesteld worden voor onvolledige en/of niet accurate routebeschrijvingen. Ik kan in geen geval aansprakelijk gesteld worden voor enig direct of indirect verlies of schade voortkomend of verbonden met het gebruik van deze website. Vind je mijn foto’s mooi? Fijn! Wil je foto’s van mijn blog gebruiken? Vraag dan eerst om toestemming!
Bronnen: Inventaris Onroerend Erfgoed, Wikipedia