Met de zon, kwamen ook de kilometers (geen woord over de regen achteraf). Vorige week maakte ik zowaar de eerste échte lentewandeling van ’t seizoen. Al zó lang wilde ik mijn wandelbenen nog eens strekken in het Vlaams-Brabantse Holsbeek en met de Broekemwandeling scoorde ik meteen een prijsbeest. Het zachte lentegroen strekte zich uit over de Hagelandse Heuvels, de frisse geur van bloesems zweefde door de lucht en vermengde zich met echo’s van vervlogen tijden … Een middeleeuwse donjon, een oude watermolen en een hellingbos met vlonderpad, dat alles langs overwegend onverharde (holle) paden … Er valt heel wat te vertellen over deze prachtige knooppuntenwandeling!
Heuvelend Hageland
De Hagelandse Heuvels, gelegen in het oostelijke deel van Vlaams-Brabant, vormen een prachtige heuvelachtige regio die bekend staat om zijn landelijke charme en uitgestrekte landschappen. Het gebied wordt gekenmerkt door glooiende heuvels, beboste gebieden, weilanden en kleine dorpjes die verspreid liggen tussen de groene valleien. De Hagelandse Heuvels zijn een populaire bestemming voor wandelaars, fietsers en natuurliefhebbers vanwege de vele wandel- en fietspaden die door dit schilderachtige landschap slingeren.
De regio staat ook bekend om zijn wijn- en boomgaarden, waar lokale wijn en fruit van hoge kwaliteit worden geproduceerd. De combinatie van het glooiende terrein, het milde klimaat en de vruchtbare bodem creëert ideale omstandigheden voor de teelt van druiven, appels, peren en kersen. Naast het natuurschoon bieden de Hagelandse Heuvels ook een rijke culturele ervaring met historische kastelen, pittoreske abdijen en charmante dorpskernen die getuigen van een rijke geschiedenis en erfgoed.
De naam van het Vlaams-Brabantse Holsbeek, lang geleden nog Hulsebec, betekent zoveel als ‘hulst struik aan de beek’. De stekelige plant, trouwens één van België’s oudste inheemse planten, vinden we hier vandaag in het wild sporadisch nog terug, maar beekjes maken nog steeds het landschap uit. De gemeente bestaat uit vier deelgemeentes: Holsbeek zelf, Kortrijk-Dutsel, Nieuwrode en Sint-Pieters-Rode, alle samen goed voor zo’n 10.000 inwoners.
Het kasteel van Horst
Het Kasteel van Horst staat bij het grote publiek vooral bekend als thuishaven van stripheld ‘de Rode Ridder’. Het bouwwerk, gelegen te midden van de betoverende Hagelandse Heuvels in Sint-Pieters-Rode, is een imposant voorbeeld van een omwald feodaal kasteel. Het oude geslacht van Rode bezat hier al in de 13de eeuw een versterkte hoeve met waarschijnlijk ook een jachtdomein, waaruit later het kasteeldomein van Horst ontstond. De naam verwijst naar de heren van Horst, vermoedelijk een jongere tak van het oude geslacht van Rode. Gedurende de 13de en 14de eeuw wisselden verschillende adellijke families elkaar af als heren van Sint-Pieters-Rode, tot de laatste heer van het geslacht ‘het hof ter Horst’ verkocht aan ridder Amelric Boote.
Tegenwoordig is het Kasteel van Horst een architecturaal juweel dat een tijdloos symbool vormt van middeleeuwse macht en aristocratie. Misschien was het Amelric Boote (†1405) muntmeester van Brussel en kapitaalkrachtig, die rond het begin van de 15de eeuw opdracht gaf om het neerhof om te bouwen tot een versterkte burcht. De eerste expliciete vermelding van het bestaan van de burcht dateert echter pas uit 1434, lang na zijn dood. De structuur van deze burcht met slotgracht was bepalend voor de structuur van het vandaag nog bestaande kasteel. De donjon behoort wellicht tot de oudste kern die in de 15de eeuw verder werd uitgebreid met een woonvleugel.
Het kasteel van Horst kende turbulente tijden, waaronder belegeringen en brandstichtingen tijdens de 15e en 16e eeuw. Na verwoestingen werd het kasteel hersteld en uitgebreid met woon- en dienstvleugels die gaandeweg het militaire karakter veranderden naar dat van een aangenaam woonverblijf. In de 17de eeuw werd een kapel toegevoegd die de residentiële sfeer nog versterkte. Vandaag is het kasteel een beschermd monument, maar dat is uiteraard niet altijd zo geweest. Het complex bleef niet gespaard van plundering en verwaarlozing. In de 20ste eeuw volgden al enkele restauratiecampagnes, en sinds 2023 ondergaat het slot een ingrijpende restauratie die nog enkele jaren zal duren.
De versterkte toren met zijn verdedigingsstructuren blijft zelfs in de steigers een intrigerend gegeven. De omgeving van het kasteel, omringd door groene heuvels en weelderige natuur, vormt een uitnodigend decor voor bezoekers die willen genieten van de historische en schilderachtige charme van dit erfgoed.
De Gempemolen
Er was een goede reden voor — jaarlijks verlof — maar op die fantastische ‘zomerdag in de lente’ was het terras aan brasserie De Gempemolen in Sint-Joris-Winge (deelgemeente van Tielt-Winge) helaas niet open. Nochtans was ik er graag even gaan zitten om er zo ongeveer halverwege de wandeling wat te mijmeren over de reeds opgedane indrukken.
De Gempemolen, ook bekend als de Watermolen op de Winge, heeft een rijke geschiedenis die teruggaat tot 1229, toen hij eigendom werd van de kloostergemeenschap van norbertinessen na een schenking van de hertog van Brabant, Hendrik I. Gedurende bijna vijfhonderd jaar bleef de molen eigendom van dit klooster, waarbij het diende als een belangrijke graanmolen en later ook voor het malen van oliehoudende zaden. In 1728 werd de molen verkocht aan molenaar Jan Baudewijns en zijn vrouw Anne Hermans, en vervolgens in latere jaren van eigenaar gewisseld. In de jaren 1990 kocht Brouwerij van Haacht de molen om er, na een grondige restauratie, de molenaarswoning in te richten als café. Vandaag is de Gempemolen een brasserie met o.a. een houtskoolgrill. Ik moet dus zeker eens terug, misschien wanneer ook de restauratie van het kasteel af is.
De Gempemolen werd ingeplant aan de samenvloeiing van 3 beken: de Molenbeek, de Sassenbeek en de Kraaiwinkelbeek. Nabij Gempe komen deze waterlopen samen en worden ze zowel Molenbeek als Winge genoemd. De molen bevindt zich eveneens aan de voet van het Troostembergbos.
Troostembergbos
Iemand noemde mij al lachend een boomknuffelaar, maar als dat de bijnaam is die ik moet dragen omdat ik blij word van bomen, dan is dat maar zo. Het Troostembergbos is een sfeervol bosgebied dat zich uitstrekt over een bescheiden oppervlakte van 56 hectare. De wandelpaden door het bos voeren langs prachtige hellingen, waar oude beuken als kathedralen majestueus oprijzen en zo een zeer betoverende sfeer creëren.
Ook al biedt het Troostembergbos een troostrijke omgeving en bevindt het zich op de flanken van de Bensberg: de naam Troostemberg heeft niets met troosten of bergen te maken, maar is een verwijzing naar de adellijke familie de Troostembergh die er vroeger eigenaar van was. Sinds 1981 is het bos in handen van de Vlaamse overheid en wordt het beheerd door het agentschap Natuur en Bos.
Troostembergbos is overzichtelijk, vlot toegankelijk en overwegend droog omwille van de ligging op een heuvel. Op de natste stukken vooraleer je aan de klim begint, houdt een degelijk plankenpad je voeten droog. Heerlijke holle paden voeren je vervolgens hoger de heuvel op. Kleurrijke vogelhuisjes leuken hier en daar de bomen op. Jonge gezinnen komen hier aan hun trekken dankzij de speelweide en hondenliefhebbers kunnen hun viervoeter zorgeloos laten ravotten in de grote hondenlosloopzone.
Bergaf … maar niet heus
Hoewel de Broekemwandeling na de passage in het Troostembergbos letterlijk bergaf gaat, is dit op figuurlijk vlak zeker en vast niet zo. Je zet de wandeling verder langs heuvelende kouters vanwaar je een prachtig zicht hebt op de adembenemende omgeving. Op dit deel van de route wandel je verder ook langs wat slingerende plattelandsstraatjes die je alleen maar jaloers maken op de mensen die er wonen. De route is in totaal voor zo’n 25 % verhard, maar zelfs de verharde stukjes bederven de pret in geen geval. Na al die natuurpracht eindig je tenslotte aan de vijvers op het kasteeldomein van Horst. Het is verleidelijk om even te blijven plakken in Het Wagenhuis met zicht op het prachtige kasteel.
Het mooie lenteweer zal zeker een rol gespeeld hebben, maar toch geef ik de Broekemwandeling zeer overtuigd een ⭐. Voor mij is dit de mooiste route die ik tot nu toe in 2024 gewandeld heb. Met hun glooiende heuvels, weelderige groene velden en kronkelende waterwegen bieden de Hagelandse Heuvels een visueel spektakel dat rechtstreeks uit een schilderij lijkt te komen. Het is een landschap dat uitnodigt om te vertragen, te genieten en te verbinden met de natuurlijke wereld die men duidelijk ook lang geleden al wist te appreciëren.
Onder de foto’s vind je alle praktische informatie over de route!
Download hier het GPS (GPX) bestand van de route:
Download hier de wandelknooppunten van de route:
Bronnen: Inventaris Onroerend Erfgoed, Herita
Ik kwam op mijn route geen obstakels tegen. Blijf echter steeds alert. Ik kan niet verantwoordelijk gesteld worden voor onvolledige en/of niet accurate routebeschrijvingen. Ik kan in geen geval aansprakelijk gesteld worden voor enig direct of indirect verlies, schade of letsel voortkomend uit of verbonden aan het gebruik van deze website. Vind je mijn foto’s mooi? Fijn! Wil je foto’s van mijn blog gebruiken? Vraag dan eerst om toestemming!